Maize highest price महाराष्ट्रातील मका उत्पादक शेतकऱ्यांसाठी आजचा दिवस विशेष महत्त्वाचा ठरला. राज्यभरातील विविध बाजार समित्यांमध्ये मक्याचे दर चांगल्या स्थितीत राहिले असून काही ठिकाणी लक्षणीय वाढ दिसून आली. आज दिनांक १९ एप्रिल २०२५ रोजी नोंदवलेल्या बाजारभावांची सविस्तर माहिती आणि त्याचे विश्लेषण करूया, जेणेकरून राज्यातील मका उत्पादक शेतकऱ्यांना त्यांच्या उत्पादनाची विक्री करण्यासाठी योग्य निर्णय घेता येईल.
लाल मक्याचे बाजारभाव: पुणे आघाडीवर
यंदाच्या हंगामात लाल मक्याला अनेक बाजारपेठांमध्ये उत्तम प्रतिसाद मिळत आहे. विशेषत: पुणे बाजार समितीत लाल मक्याला सर्वाधिक म्हणजेच प्रति क्विंटल २,६०० रुपये इतका उच्च दर मिळाला. लक्षात घेण्यासारखी बाब म्हणजे पुण्यात केवळ ३ क्विंटल आवक असूनही इतका चांगला दर मिळणे हे शेतकऱ्यांसाठी आशादायक चिन्ह आहे. याचा अर्थ लाल मक्याला विशेषत: पुणे परिसरात अधिक मागणी असून व्यापारी चांगले दर देण्यास तयार आहेत.
अमरावती बाजारपेठेतही लाल मक्याला समाधानकारक दर मिळाला आहे. येथे सरासरी २,२६२ रुपये प्रति क्विंटल दर नोंदवला गेला. असे असले तरी, अमरावतीतील आवक प्रमाण किती होते याची नेमकी आकडेवारी उपलब्ध नाही, परंतु या परिसरातील उत्पादकांना चांगला फायदा होण्याची शक्यता आहे.
जलगाव-मसावत येथील बाजारपेठेत लाल मक्याचा दर इतर ठिकाणांच्या तुलनेत काहीसा कमी म्हणजेच सरासरी १,९५० रुपये प्रति क्विंटल इतका होता. येथे तब्बल ४८७ क्विंटल मक्याची आवक झाली होती, जे इतर बाजारपेठांच्या तुलनेत लक्षणीय जास्त आहे. जास्त पुरवठा असल्याने दरात थोडी घट झाली असावी, असा अंदाज बांधता येईल.
लोकल मक्याची स्थिती: सांगली आणि अंबड बाजारात
सांगली बाजारपेठेत ‘लोकल’ म्हणून ओळखल्या जाणाऱ्या मक्याला २,५५० रुपये प्रति क्विंटल सरासरी दराने विक्री झाली. येथे एकूण ८० क्विंटल माल आला होता, जे चांगले आवक प्रमाण मानले जाते. या दराने सांगली परिसरातील शेतकऱ्यांना निश्चितच आर्थिक फायदा होणार आहे.
याउलट, अंबड बाजारात लोकल मक्याचा सरासरी दर २,००० रुपये प्रति क्विंटल इतका होता, जो सांगलीच्या तुलनेत बराच कमी आहे. हे दर्शवते की एकाच प्रकारच्या मक्याला वेगवेगळ्या बाजारपेठांमध्ये वेगवेगळे दर मिळू शकतात. शेतकऱ्यांनी जवळपासच्या सर्व बाजारपेठांमधील दरांची माहिती घेऊन विक्रीचा निर्णय घेणे फायदेशीर ठरेल.
पिवळ्या मक्याची बाजारपेठ: धुळे आणि छत्रपती संभाजीनगर
राज्यातील अनेक बाजारपेठांमध्ये पिवळ्या मक्याची देखील मोठ्या प्रमाणात खरेदी-विक्री झाली. धुळे बाजारपेठेत तब्बल २,९३५ क्विंटल पिवळा मका विक्रीसाठी आला होता, जिथे सरासरी दर २,००० रुपये प्रति क्विंटल नोंदवला गेला. या ठिकाणी किमान दर १,८८१ रुपये तर कमाल दर २,१६५ रुपये इतका होता. मोठ्या प्रमाणात आवक असूनही दर स्थिर राहिले, हे पिवळ्या मक्याला असलेली स्थिर मागणी दर्शवते.
छत्रपती संभाजीनगर (औरंगाबाद) येथील बाजारपेठेत पिवळ्या मक्याला २,१७५ रुपये प्रति क्विंटलचा उच्च दर मिळाला. तर कर्जत (अहमदनगर) येथे पिवळ्या मक्याला २,३०० रुपयांचा कमाल दर नोंदवला गेला, जो आजच्या दिवसातील सर्वाधिक दरांपैकी एक होता. कर्जत येथे १५१ क्विंटल मका विक्रीसाठी आला होता, जे या परिसरातील उत्पादनाचे चांगले प्रमाण दर्शवते.
भोकरदन आणि देउळगाव राजा या बाजारांमध्येही पिवळ्या मक्याचा व्यापार झाला, परंतु येथील दर तुलनेने कमी होते. देउळगाव राजा बाजारात पिवळ्या मक्याचा दर कमी असल्याचे दिसून आले.
हायब्रीड मक्याची स्थिती
गंगापूर बाजारपेठेत ‘हायब्रीड’ मका विक्रीसाठी आला होता आणि त्याला २,२०० रुपये प्रति क्विंटल सरासरी दर मिळाला. हे दर्शवते की हायब्रीड प्रकारांनाही सध्या बाजारात चांगली मागणी आहे. सुधारित बियाणे आणि अधिक उत्पादन देणाऱ्या हायब्रीड जातींकडे शेतकऱ्यांचा कल वाढत असल्याने, या प्रकारच्या मक्याला मिळणारे दर भविष्यात वाढण्याची शक्यता आहे.
इतर महत्त्वाच्या बाजारपेठांची स्थिती
वडूज बाजारपेठेत मक्याला २,३५० रुपये प्रति क्विंटल इतका चांगला दर मिळाला. येथे एकूण ५० क्विंटल मका विक्रीसाठी आला होता. नागपूर बाजारपेठेत केवळ ६ क्विंटल मका आला होता, आणि त्याला २,१५० रुपये सरासरी दर मिळाला.
यावल येथील बाजारपेठेत मक्याचा सरासरी दर १,८९० रुपये प्रति क्विंटल इतका होता, जो राज्यातील इतर बाजारपेठांच्या तुलनेत कमी आहे. येथील शेतकऱ्यांनी माल जवळपासच्या इतर बाजारपेठांमध्ये नेण्याचा विचार करावा.
शेतकऱ्यांसाठी महत्त्वाचे संकेत आणि सूचना
आजच्या बाजारभावांचे विश्लेषण केल्यानंतर, शेतकऱ्यांसाठी काही महत्त्वाच्या सूचना:
१. बाजारपेठ निवडताना सावधानता बाळगा: एकाच प्रकारच्या मक्याला विविध बाजारपेठांमध्ये वेगवेगळे दर मिळत आहेत. उदाहरणार्थ, पुणे आणि सांगली येथे दर जास्त आहेत, तर यावल आणि जलगाव येथे कमी आहेत. जवळपासच्या सर्व बाजारपेठांमध्ये दरांची चौकशी करून निर्णय घ्यावा.
२. मक्याच्या प्रकारांनुसार दर बदलतात: लाल मक्याला पुणे आणि अमरावती येथे चांगले दर मिळत आहेत, तर पिवळ्या मक्याला कर्जत आणि छत्रपती संभाजीनगर येथे उत्तम प्रतिसाद मिळतो. आपल्या शेतातील मक्याच्या प्रकारानुसार योग्य बाजारपेठ निवडावी.
३. आवक प्रमाणाचा दरावर परिणाम: धुळे येथे जास्त आवक (२,९३५ क्विंटल) असूनही दर स्थिर राहिले, तर पुण्यात कमी आवक (३ क्विंटल) असूनही दर जास्त आहेत. बाजारपेठेची मागणी आणि पुरवठा यांचा दरावर परिणाम होतो.
४. प्रतीक्षा करणे कधीकधी फायदेशीर: गेल्या काही आठवड्यांपासून मक्याच्या दरात वाढ होत आहे. भविष्यात दर आणखी वाढण्याची शक्यता असल्यास, काही उत्पादन साठवून ठेवण्याचाही विचार करावा.
५. वाहतूक खर्चाचा विचार करा: जास्त दर असलेल्या बाजारपेठेत माल पोहोचवताना वाहतूक खर्चाचाही विचार करणे आवश्यक आहे. जास्त अंतरावरील बाजारपेठेत जास्त दर मिळत असला तरी वाहतूक खर्च वजा जाता फायदा कमी पडू शकतो.
सध्याच्या बाजारभावांच्या प्रवृत्तीनुसार, येत्या काळात मक्याच्या दरात अजून वाढ होण्याची शक्यता आहे. विशेषत: लाल आणि हायब्रीड मक्याची मागणी वाढत आहे. उन्हाळ्यात पशुखाद्य उद्योगांकडून मक्याची मागणी वाढते, त्यामुळे मे महिन्यात दरात आणखी सुधारणा होऊ शकते.
दुसरीकडे, आगामी खरीप हंगामात मक्याचे अंदाजे उत्पादन आणि आंतरराष्ट्रीय बाजारातील दर यांचाही स्थानिक दरांवर परिणाम होईल. शेतकऱ्यांनी या सर्व घटकांचा विचार करून विक्रीचा निर्णय घ्यावा.
एकंदरीत पाहता, महाराष्ट्रात आज दिनांक १९ एप्रिल २०२५ रोजी मक्याचे बाजारभाव प्रकारानुसार आणि जिल्ह्यानुसार वेगवेगळे होते. पुणे, सांगली, अमरावती आणि कर्जत येथील बाजारपेठांमध्ये सर्वाधिक दर मिळाले, तर यावल, अंबड आणि जलगाव परिसरात दर तुलनेने कमी होते. लाल आणि लोकल मक्याला चांगला प्रतिसाद मिळत असून हायब्रीड आणि पिवळ्या मक्याची मागणी देखील स्थिर आहे.